Szanowni Państwo,
czy tu nie powinno być strony biernej: Miłość zastąpiła śmierć? Teraz nie wiadomo, co zastąpiło co.

Z poważaniem
Czytelniczka

Szanowni Państwo!
Moi znajomi szykują się do wesela, a co za tym idzie zabierają się za wypisywanie zaproszeń. Jedno z nazwisk gości stało się problematyczne. Mowa o nazwisku Jakoktochce. Znajomi chcą uniknąć trendu pozostawiania nazwisk w mianowniku, dlatego spróbowali zmierzyć się z tym zadaniem.
Czy zasada dotycząca odmiany nazwisk wg paradygmatu przymiotnika będzie właściwa? Państwo Jakoktochcejowie? W przypadku mężczyzny, dopełniacz: pana Jakoktochcego?
Małżonka ma dwuczłonowe nazwisko: Ogierman-Jakoktochce. Czy poprawny dopełniacz to Ogierman-Jakoktochcejowej? Narzędnik: Ogierman-Jakochtocejową?

Czy w poniższej zwrotce jest błąd gramatyczny?

Już zawilcom na polanie
niebo wiosną zbłękitniało;
nową szansą roześmiane,
patrzą biało.

Skoro podmiotem jest niebo, czy nie powinno być:

Już zawilcom na polanie
niebo wiosną zbłękitniało;
nową szansą roześmiane,
patrzy biało.

Proszę o rozwianie moich wątpliwości dotyczących używania zaimka swój.
Który z poniższych przykładów jest poprawny pod względem gramatycznym?

1. Zachęca komisję do uwzględnienia w jej pracach wniosków z wcześniejszych badań.
   
2. Zachęca komisję do uwzględnienia w swoich pracach wniosków z wcześniejszych badań (Tak jak w zdaniu: Zachęca komisję, aby uwzględniła w swoich pracach wnioski z wcześniejszych badań).
   

Czasem w 3. osobie obu liczb powstaje wątpliwość, którego zaimka dzierżawczego użyć: swój, jego, jej czy ich. W poniższych zdaniach chyba nie wszędzie są one użyte poprawnie. Na jakiej regule gramatycznej można się tu oprzeć?

1. Pomógł im kupić swój pierwszy samochód.
2. Została skrytykowana przez członków swojej własnej partii.
3. Gdy ktoś publicznie występuje, powinien wiedzieć, jaka jest linia swojej partii.
4. Człowiekowi dana jest władza nad wszelkim ciałem, a przede wszystkim nad jego własnym.

Szanowna Poradnio!
Na harmonijnej współpracy autora z redaktorem kładzie się cieniem kontrowersja wokół sformułowania teraźniejszość rozjaśnia przeszłość. Czy obecność w nim podmiotu, orzeczenia i dopełnienia przesądzają, jak twierdzi jedna ze stron, o „absolutnej gramatyczności”?
Pozdrawiam – AK

Co oznacza zwrot „dan w”? Czy to czasownik, imiesłów? Czy to forma współcześnie odnoszona do „dan(y)”, „(po)dan(y)”? Dlaczego tyczy się to też dokumentów rodzaju żeńskiego? Czy „umowa” może być „dan”? Nie znalazłem tego zwrotu w słownikach :(

Zwroty te widoczne są:

* na dokumentach całkiem niedawnych np. „UMOWA między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeskosłowacką w sprawie ochrony prawnej i pomocy prawnej w sprawach podatkowych. Dan w Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.”

* na nieco mniej starych dokumentach np. „Prawo wyborów dla zgromadzenia zwołać się mającego do ułożenia konstytucyi pruskiej. Dan w Poczdamie, dnia 8. Kwietnia 1848”

* a także na bardzo starych dokumentach np. w dokumencie Trojdena „Dan w Warszawie, roku Pańskiego tysiąc trzysta trzydziestego ósmego, dnia dwunastego grudnia”

Zwroty te sporadycznie pojawiają się też współcześnie na dyplomach lub tekstach stylizowanych na stare lub podkreślających patetyczność wydarzenia (np. akt Intronizacyjny Warszawskiego Króla Kurkowego. Dan w Warszawie Roku Pańskiego 2015 w niedzielę – 26. lipca”

Witam serdecznie!
Czy można używać wyrazu w formie bezokolicznika, zadając komuś pytanie typu: „Kochanie, czy będziesz jeść ten gulasz?”, czy może lepiej zapytać „Kochanie, czy będziesz jadł ten gulasz?”. I jeszcze dwa zdania: „Czy ona będzie zrywać te zielone jabłka?”, a może „Czy ona będzie zrywała te zielone jabłka?”.
Będę wdzięczny za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Mariusz Więckowski

Zwracam się z zapytaniem dotyczącym użycia wyrazu stać w rozumieniu ‘być w stanie coś zrobić’ lub ‘móc pozwolić sobie na coś’. Powszechne są stwierdzenia: było nas na to stać, będzie mnie na to stać czy stać go na to. Jednak zastanawiam się nad zwrotem być stać. Jako przykład podam zdanie znalezione w internecie: Banki może nie być stać na odwalutowanie pseudo-kredytów? (Obstawiam, że powinno być napisane Banków). Jaką gramatyczną funkcję pełni wyrażenie być stać?

Temat: czas zaprzeszły.

W jednym z utworów lirycznych zauważyłem pewne zdanie, które brzmi bardzo nienaturalnie: „Wolałbym już wcale angażu być nie dostać!”.

Z kontekstu da się wyczytać, że podmiot liryczny wyraża żal i ubolewa nad tym, że dostał angaż. Wydaje mi się, że autorowi chodziło o użycie czasu zaprzeszłego, jednak konstrukcja i kolejność wyrazów nie pasuje do zasad gramatycznych czasu zaprzeszłego, które znalazłem. Być może dlatego, że nigdzie nie znalazłem przykładów przeczeń w czasie zaprzeszłym. Dlatego nie mogę rozstrzygnąć: czy jest poprawnie, czy nie? Mam nadzieję, że państwo mi pomożecie.

Pozdrawiam

Filip